Bố cún đến giờ mới để ý sự khác nhau giữa hai khái niệm dân tộc thiểu số và sắc tộc thiểu số, nhân vụ hai ngôn ngữ của sắc dân Tzigane (cách gọi khác là Rom, hay Gypsy) sẽ được sử dụng chính thức trong các cơ quan, công sở giáo dục, văn hóa, xã hội, hành chính và tư pháp của Hungary, theo một dự luật sắp được thông qua ở xứ này.
Dân tộc thiểu số, tức là dân gốc ngoại quốc, ví dụ cộng đồng Slovakia hay Bulgaria tại Hung; những người này có "nước mẹ" của họ. Còn dân Tzigane (có chừng 800 ngàn người, trên tổng số khoảng 10 triệu dân Hung) thì không có "nước mẹ", nên là sắc tộc thiểu số.
Điều kiện để một nhóm dân được công nhận là dân tộc hay sắc tộc thiểu số tại Hungary, là họ phải có những đại diện sinh sống ở Hung ít nhất là 100 năm. (Bố cún cứ mơ ngày dân Việt được thừa nhận như thế, để có thể... chửi bọn Hung bằng tiếng Việt ;)
*
Từ 15 năm nay, khi Hungary phê chuẩn Luật về quyền của các dân tộc và sắc tộc thiểu số, 12 cộng đồng dân tộc thiểu số (Ba Lan, Đức, Croatia, Romania...) tại Hung đã có thể dùng ngôn ngữ riêng của họ trong các giao dịch hành chính với chính quyền. Bây giờ, đến lượt sắc tộc Tzigane sắp được quyền này.
Mặc dù, người Tzigane tại Hung, hoặc là... đã không còn nói được tiếng Tzigane (đa số thuộc về trường hợp này), hoặc thạo cả tiếng Hung lẫn tiếng Tzigane và trước nay, họ chỉ dùng tiếng Tzigane trong gia đình, hay khi nói về những chuyện... tâm tình, cá nhân, còn ngoài xã hội thì vẫn nói tiếng Hung. Vậy, nhà nước Hung sao tự nhiên lại... ngu vậy: chả ai đòi hỏi, mà sửa luật làm chi để phải xì thêm tiền (50 triệu Ft hàng năm) và rách việc thêm (phải tuyển nhân viên thạo ngôn ngữ Tzigane trong các công sở, để "tiếp dân")?
Câu trả lời của chính quyền Hungary là: việc đưa ngôn ngữ Tzigane vào sử dụng chính thức trong cơ quan, công sử hành chính và văn hóa sẽ tạo điều kiện để những chuyên gia người Tzigane, hoặc thông thạo tiếng Tzigane có thêm công ăn việc làm, cũng như, để gia tăng sự hội nhập của người Tzigane vào xã hội Hungary. Mặt khác, nó cũng nhằm đảm bảo sự bình đẳng về văn hóa, chính trị và bản sắc giữa các dân tộc, các sắc dân; đặc biệt, về mặt "tình cảm", người gốc Tzigane, khi có việc lên "cửa quan", sẽ cảm thấy tự tin hơn với "bản thể" của mình.
Chuyện nhỏ xíu của một nước yếu rệu rã, nhưng cũng cho thấy là, bằng thiện tâm và sự khéo léo trong cư xử, có thể tránh được nhiều vấn đề hóc búa về dân tộc, chủng tộc...
(Cơ mà, Việt Nam mình có dăm sáu chục dân tộc, mà cứ... tự do chủ nghĩa thế này thì cũng khổ cho chính quyền nhỉ? ;)
(*) Ảnh: "Người Tzigane trẻ" của William-Adolphe Bouguereau (1825-1905)
6 nhận xét:
Người Di-gan trong bức tranh kia nhìn đẹp quá, chả giống gì dân Di-gan mình vẫn nhìn thấy nhỉ? Em đi metro rất hay bị bọn nó quậy.
Nhưng cũng nhớ có một lần đi tàu xuống Kharkov, có 1 cô Digan bảo vệ em khỏi bọn say rượu. :)
@ 2Ti: Quá hay, cơ mà nói theo kiểu Việt Nam là, tự do chủ nghĩa, quá trớn, dễ sinh loạn ;)
Bây giờ mà các dân (sắc) tộc thiểu số ở Việt Nam, theo gương Hung Gia Lợi, cũng đòi được nói tiếng Mán, Mường, Mèo... tại các công sở, thì nhà nước ta gay, nhỉ?
Lo chứ, vì nếu họ chỉ dùng tiếng của họ tại các cơ quan ở miền núi, nơi họ ở hiện tại, thì ko sao.
Nhưng theo xu hướng hiện tại thì khả năng Hà Nội sẽ được mở rộng đến miền họ ở. Khi ấy, họ "về thủ đô, thăm Bác Hồ" rồi tiện thể, vào thăm vài cơ quan hành chính này nọ để tham quan, là rất nhỡn tiền ;)
Em thấy chính quyền Hung quá hay ấy chứ. Khó khăn về ngôn ngữ làm sao "khổ" bằng đi giải quyết mâu thuẫn sắc tộc ( dễ xảy ra ở mọi nước )
@ Hoa Pion: Thì tranh nó vậy. Hình ảnh cô gái Tzigane trong tập 4 "Trên từng cây số", đàn hát giỏi, xinh xắn... hồi 30 năm trước cũng khiến khán giả Việt Nam thích lắm :)
Ngoài đời, dân Tzigane ồn ào, nhiều khi nhếch nhác và bẩn thỉu, đa phần không có công ăn việc làm ổn định, tỉ lệ tội phạm cao; đáng nói là họ giữ "bản sắc dân tộc" của họ hơi bị... "đậm đà" và ko có ý hội nhập mấy với xã hội. Tuy nhiên, đó là... quyền của họ :)
Em hiểu í anh nhưng đừng lo vì hiện nay, ở VN, bà con Mán, Mường, Mèo... vẫn dùng tiếng của họ để giao lưu với chính quyền đó thôi (có mấy người bit tiếng Kinh đâu). Tất nhiên là họ rất ít khi đến công quyền vì ...ko biết cách và ko bit đến để làm gì :(
Chính quyền mình phải còn phải có cả vài kênh truyền hình tiếng dân tộc (tiếng Thái, Mèo, Ê đê, Banar...) cho họ cơ mừ.
Đăng nhận xét