Vụ Trần Dần

Hôm nay, "Tiền Phong" có bài chi tiết về vụ tập thơ Trần Dần, cho biết chính quyền không thu hồi, mà "chỉ" phạt 15 triệu đồng (kèm hình phạt bổ sung là tịch thu 19 cuốn “Thơ Trần Dần”, vốn bị niêm phong từ hôm 26-2 trong buổi làm việc của đoàn cán bộ Bộ Thông tin Tuyên truyền, Cục Xuất bản... tại Nhã Nam), và "không vì nội dung, mà vì thủ tục hành chính".

Lý do là, Nhã Nam đã ký hợp đồng với phó giám đốc (kiêm TBT) NXB Đà Nẵng ngày 10-8-2007 thì sau đó 1 ngày, giám đốc NXB (mới về NXB được 10 ngày) lại ký quyết định khác thu hồi quyết định cho xuất bản của phó giám đốc (mà theo ông phó thì "bản thân ông cũng như các bên liên quan cũng không hề được trao đổi, và cũng không nhận được quyết định mới này!" Ông phó giám đốc cũng cho biết thêm rằng, ông làm việc suốt 23 năm qua tại NXB Đà Nẵng, trên cương vị phó giám đốc kiêm bí thư Đảng ủy, "đã từng ký xuất bản hàng trăm cuốn sách, nhưng chưa khi nào xảy ra sự việc như thế này..."

Tuy nhiên, vì phải có quyết định của giám đốc mới được in, nên việc tập thơ Trần Dần ra đời như vậy bị coi là “không đúng qui định xuất bản”. Cái "hay" ở đây là, mặc dù quyết định đình xuất bản “Trần Dần- Thơ” ký ngày 11-8-07, nhưng đến tận 25-2-2008, Cục Xuất bản mới nhận được (?), và như bài viết cho biết, "trong khi việc in ấn, nộp lưu chiểu đã tiến hành đầy đủ theo luật định, và sách chính thức phát hành sau khi nộp lưu chiểu 15 ngày!" Ngoài ra, theo bài viết, trước đó, việc thẩm định nội dung bản thảo đã được thực hiện rất đầy đủ ("đáp ứng" mọi đòi hỏi nhiêu khê và vô lý của quá trình xuất bản sách ở Việt Nam).

Thông tin đại loại có vậy. Không thấy bài viết nói rõ tại sao ông giám đốc NXB Đà Nẵng lại có "động thái" bất thường trên. Nhưng thiết nghĩ cũng chả quan trọng, vì trong những vụ kiểu như thế này, việc cơ quan quản lý văn hóa chịu "mở miệng" vài tuần sau khi sự cố xảy ra, cũng đã là tiến bộ và văn minh lắm rồi. Thời xưa, cấm là cấm, thu hồi là thu hồi, "bố ai" dám thắc mắc, hỏi han? Đến giờ, xôn xao trên blog, phấp phới thư ngỏ, v.v..., chứng tỏ sự nghiệp dân chủ hóa ở Việt Nam đã đi được một bước dài (cho dù, dĩ nhiên, vẫn cứ phải "hãy đi mãi" ;))

*

Kể ra, thông tin đăng trên bài viết trên, có lẽ chỉ làm hài lòng những ai cần một cái cớ để rung đùi đắc ý phán: "Thấy chưa? Đụng tí là nghi kỵ, chính trị, nội dung, này nọ? Vấn đề xuất bản thôi mà!" Vấn đề ở đây, có lẽ cao hơn thế, khiến một tập thơ của một tác gia lớn, được biên soạn và in ấn công phu, lẽ ra có thể làm rạng danh cho nền thơ Việt Nam thế kỷ XX, thì vài ngày trước khi có quyết định chính thức của cơ quan quản lý văn hóa, đã bị cấm xuất hiện trong cái gọi là "Ngày hội thơ" của đất nước.

Dĩ nhiên, vai trò "kịp thời" và nhanh nhẩu trong vụ này của vài tay chỉ điểm - mà GS Nguyễn Huệ Chi bức xúc gọi bằng cái tên "cái đám gọi là “đội quân thính nhạy” cầm đèn chạy trước ô tô", "loại người tha hóa về phẩm cách, tự nguyện làm “khuyển mã” ở Việt Nam [...], thứ khuyển châu Á vừa bẩn thỉu, nham hiểm, vừa lì lợm, trơ tráo và man rợ mà ta không tài nào dùng ngôn từ để miêu tả được" - là đáng kể, nhưng đáng nói vẫn là cái "thói tục" "đậm đà bản sắc dân tộc" của các bác quản lý (nói chumg, không chỉ về văn hóa), vừa bất nhất, vừa mù mờ và tựu trung là "u u minh minh" (từ của "Tiền Phong"). Như thế, người bị phạt (bất kể đúng sai) không phục đã đành, mà còn "tạo điều kiện" cho những chuyện truyền khẩu, đồn thổi lan truyền trong dân gian. Không có lợi chút nào cả!

Về ý này, thôi để một entry khác... Mệt!

(*) Ảnh: Trần Dần, người "chôn Tiền chiến" ;)