Thủ tục làm người...

(Title cái entry này mượn từ một bài ký rất nổi tiếng của Minh Chuyên, đăng báo “Văn Nghệ” hồi 1988, về một anh lính bị “phong” liệt sĩ, rồi lâm vào cảnh khốn dùng, phải đi ăn xin vì trên giấy tờ thì anh đã bị khai tử. 18 năm sau, đầu 2007, anh ta mới xin được chứng nhận là… thương binh – bài viết trên cũng khiến Minh Chuyên bị lao đao, theo lời tác giả, “tôi bị trấn áp tinh thần dữ dội… gay cấn và phức tạp đến mức có lúc tôi dự định rạch bụng mình trước cuộc họp cơ quan để chứng minh sự thật.” :))

Thế mới thấy hễ cứ dính đến hành chính, thì ắt là phải bị… hành. Ở Việt Nam đã vậy, bên này đỡ hơn, các nhân viên hành chính… lễ phép hơn với dân, nhưng cũng phiền hà.

Lấy ví dụ cún con (ảnh trên là lúc cún đang rất du côn!) Bố mẹ đẻ ra, cái đó đã hẳn, nhưng muốn “thành người” trên phương diện hành chính, với tất cả những giấy tờ cần thiết, thì còn gian nan và tốn thời gian. Ấy là bố mẹ cháu đã có thẻ nhập cư – chứ nếu không giấy tờ, hoặc giấy tờ gia hạn từng năm một, thì còn chết nữa.

* Thứ nhất, để cho cháu có cái giấy quan trọng nhất - thẻ cư trú -, lằng nhằng phết!

- Đầu tiên phải khai sinh về phía Hungary cho cháu. Trẻ con, hễ cứ ra đời, là viện họ tự báo về chính quyền quận (sở tại); sau đó, bố mẹ mang giấy tờ của mình lên, kèm Giấy kết hôn, thì làm được khai sinh.

Cái “quái dị” ở đây là, theo luật định, nếu Giấy kết hôn đã quá 300 ngày (không hiểu sao lại có con số 300), thì phải chứng thực là cú hôn nhân ấy, đến nay, vẫn tồn tại. Hồi xưa, chỉ cần một tuyên bố có chữ ký của hai vợ chồng; bây giờ, phải lên ĐSQ xin xác nhận (20 USD).

Đủ các loại giấy trên, thì được Giấy khai sinh của Hung, đề quốc tịch bố mẹ là Việt Nam, nhưng quốc tịch con là “chưa biết”. Hỏi tại sao, thì bà hộ tịch viên điềm nhiên: “Thế giới có… hàng tỉ nước, chúng tôi đâu biết luật nước anh chị thế nào? Nhỡ anh chị quốc tịch Việt Nam, mà nước anh chị cho cháu quốc tịch… Lào thì sao?” Bó tay!

Theo hướng dẫn, lại phải lên ĐSQ xin một Giấy chứng nhận quốc tịch Việt Nam (20 USD). Vì đằng nào cũng phải làm hộ chiếu Việt Nam cho cún, bố cún định… tiết kiệm, mới hỏi bà hộ tịch viên rằng, “hộ chiếu Việt Nam hẳn là xác nhận quốc tịch của cháu nó chứ nhỉ?” Thì một lần nữa, bà lại bình thản, rất lịch sự: “Không, chúng tôi cần giấy xác nhận. Để biết rằng cháu nó chỉ có MỘT quốc tịch là Việt Nam mà thôi, và đó là cái hộ chiếu không xác nhận được”. :) Cứng họng!

- Tiếp tới, cầm Giấy khai sinh của Hung, lên ĐSQ xin hộ chiếu Việt Nam cho cháu (nên mới phải chụp ảnh cún). Mất 100 USD. Chờ 2 tuần.

- Sau khi đã có hộ chiếu và Giấy khai sinh Hung (nhưng phải được chứng thực là quốc tịch Việt Nam), thì mới lên Cục Ngoại kiều để xin Giấy phép (thẻ) cư trú. Mất độ 25 USD, và phải chờ chừng 2 tuần.

* Xong thẻ cư trú thì mới làm được (thẻ) bảo hiểm. Trẻ con mà không có bảo hiểm, mỗi lần đi khám bác sĩ là sạt nghiệp. May mà, Hungary còn “ưu việt” ở chỗ đối với người định cư, nhập cư (và dĩ nhiên, với dân Hung), trẻ em dưới 18 tuổi không phải trả bảo hiểm, nhưng vẫn được sử dụng các dịch vụ y tế.

Có bảo hiểm rồi, lại vẫn do là nhập cư nên được hưởng một số “chế độ”, “chính sách” của Hung. Khi ấy, mới thực sự… là người sống :)

Được cái, đa số nhân viên hành chính của Hung tương đối nhã nhặn, “biết điều”, lễ độ với dân, và ít có biểu hiện phân biệt đối xử với người ngoại quốc, nếu bạn bập bẹ được đôi ba câu tiếng bản xứ…